قارچ شیتاکه (Shiitake) با نام علمی Lentinula edodes نوعی قارچ بومی از شرق آسیا است که در کشور های ژاپن، چین و کره کشت می شود و هزاران سال است کهبه عنوان یک خوراکی لذیذ و دارو در طب سنتی شرقی استفاده می شود. امروزه شیتاکه به عنوان یک قارچ دارویی-خوراکی در بسیاری از نقاط دنیا کشت شده و به صورت تازه، خشک شده، کپسول یا عصاره موجود است.
در این مقاله از سایت داروفن به طور کامل درباره ویژگی ها، ترکیبات، خواص دارویی، کاربردها و همچنین موارد مصرف شیتاکه توضیح می دهیم.
مشخصات و ظاهر قارچ شیتاکه
قارچ شیتاکه دارای کلاهکی قهوه ای رنگ با بافتی گوشتی و سفت است. قطر کلاهک معمولاً بین 5 تا 10 سانتی متر است و رنگ آن از قهوه ای روشن تا تیره می باشد. طعم این قارچ کمی دودی است که باعث شده در بسیاری از غذاهای آسیایی به خصوص ژاپنی و چین استفاده شود. این قارچ به صورت تازه یا خشک در دسترس بوده و حتی در بسیاری از مکمل های غذایی یافت می شود.
ترکیبات مغذی
شیتاکه سرشار از ترکیبات بیولوژیکی فعال و مغذی است. در زیر برخی از مهم ترین مواد موجود در آن را بررسی می کنیم:
پلیساکاریدها (به ویژه لنتینان)
از مهمترین ترکیبات دارویی شیتاکه، لنتینان است. این ماده دارای خاصیت تقویت کننده سیستم ایمنی و ضد تومور است و یکی از دلایل اصلی استفاده پزشکی از شیتاکه بهشمار می رود.
ویتامین
شیتاکه منبع خوبی از ویتامین های زیر است:
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
- ویتامین B3 (نیاسین)
- ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید)
- ویتامین D (در صورت قرار گرفتن در معرض نور UV)
مواد معدنی
شامل:
- مس
- سلنیوم
- آهن
- زینک (روی)
- پتاسیم
4. آنتی اکسیدان ها
شیتاکه دارای ترکیبات فنولی و سایر آنتی اکسیدان هایی است که به کاهش استرس اکسیداتیو کمک خواهد کرد.
خواص دارویی و درمانی قارچ شیتاکه
علاوه بر نکاتی که پیش تر مطرح شد این قارچ خواص دارویی بسیاری دارد که در طب پزشکی و سنتی مورد استفاده قرار میگیرد برخی از این موارد به شرح زیر است:
1. تقویت سیستم ایمنی بدن
شیتاکه با داشتن لنتینان و سایر بتا-گلوکان ها به تحریک گلبول های سفید کمک کرده و توان دفاعی بدن در برابر ویروس ها و عفونت ها را بالا می برد.
2. اثر ضدسرطان
مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده اند که عصاره شیتاکه می تواند رشد سلول های سرطانی را مهار کند، به ویژه در سرطان های معده، روده و پستان. لنتینان یکی از اجزای شناخته شده ای است که در درمان کمکی برخی از بیماران سرطانی در ژاپن مورد استفاده قرار گرفته است.
3. کاهش کلسترول خون
قارچ شیتاکه حاوی ترکیباتی مانند اریتادنین (Eritadenine) است که می تواند باعث کاهش کلسترول بد (LDL) شود. این خاصیت برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید است.
4. خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی
ترکیبات موجود در شیتاکه توانایی مقابله با برخی ویروس ها مانند ویروس آنفلوآنزا و HSV (ویروس هرپس سیمپلکس) را دارند.
5. حفظ سلامت پوست و مقابله با پیری
وجود آنتی اکسیدان ها و ویتامین D در شیتاکه به محافظت از سلول های پوست در برابر رادیکال آزاد کمک می کند و می تواند به عنوان ضدچروک و ضدالتهاب در نظر گرفته شود.
کاربردهای غذایی قارچ شیتاکه
شیتاکه یکی از محبوبترین قارچ ها در آشپزی آسیایی است. می توان آن را در تهیه:
- سوپ ها (مثل رامِن یا سوپ میزو)
- خوراک ها و غذاهای تفت داده شده
- سوشی و برگر گیاهی
- دمنوش یا عصاره گرم برای تقویت بدن
استفاده کرد. شیتاکه خشک شده در هنگام طبخ طعم بیشتری پیدا می کند و بسیاری از سرآشپزها آن را برای طعم دهی به غذا استفاده می کنند.
روش مصرف در مکمل ها
شیتاکه به عنوان مکمل های دارویی به شکل های مختلف عرضه میشود مانند:
- قرص و کپسول
- عصاره مایع
- پودر شیتاکه
اغلب در داروخانه ها یا فروشگاه های مکمل می توانید انواع آن را خریداری کنید و به منظور تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت بدن وبه عنوان دارو کمکی بیماری های مختلف توسط پزشک تجویز خواهد شد.
موارد منع مصرف و احتیاط
شیتاکهبی خطر است، اما در موارد نادری ممکن است باعث واکنش های آلرژیک یا حساسیت پوستی شود. افرادی که داروهای مرتبط با سیستم ایمنی بدن مصرف می کنند یا دچار بیماری های خودایمنی هستند، باید پیش از مصرف آن با پزشک مشورت کنند.
جمع بندی
قارچ شیتاکه یک خوراکی خوشمزه و مقوی است به دلیل خواص درمانی فراوان به عنوان یک مکمل طبیعی برای افزایش سلامت بدن است. وجود ترکیباتی مانند لنتینان، آنتی اکسیدان ها، ویتامین های گروه B و مواد معدنی مانند روی و مس باعث شده اند شیتاکه به یک قارچ کلیدی در طب مکمل و حتی طب مدرن تبدیل شود.
این قارچ می تواند نقش موثری در تقویت ایمنی، جلوگیری از پیری، کنترل کلسترول و کمک به درمان برخی بیماری ها داشته باشد.
برای تهیه مکمل هایی که حاوی عصاره شیتاکه هستند یا بررسی محصولات دارای خواص مشابه، می توانید از داروخانه اینترنتی داروفن بازدید کنید. این سایت یکی از مراجع قابل اعتماد برای خرید مکمل های گیاهی و دارویی با کیفیت و دارای مجوز رسمی است.