Uncategorized

کلاژن چیست؟

کلاژن فراوان ‌ترین پروتئین در بدن انسان است که حدود یک سوم از کل پروتئین‌ های بدن را تشکیل می ‌دهد.

از نظر لغوی، کلاژن ریشه یونانی دارد (Kólla  به معنای چسب و gen  به معنای تولید کننده) که به درستی نقش آن را به عنوان “چسب” نگه ‌دارنده ساختار های بدن نشان می ‌دهد.

کلاژن یک پروتئین ساختاری کلیدی است که با ایجاد یک داربست قوی و فیبری، استحکام، انعطاف‌ پذیری و خاصیت ارتجاعی را برای بافت ‌های همبند فراهم می‌ کند.

ساختار و نحوه عملکرد کلاژن

کلاژن یک پروتئین فیبری با ساختار منحصر به فرد است، واحد سازنده آن شامل سه رشته پلی ‌پپتیدی است که عبارتند از:

واحد سازنده

کلاژن از سه زنجیره پپتیدی بلند ساخته شده از اسید های آمینه (به ویژه گلیسین، پرولین و هیدروکسی ‌پرولین) تشکیل شده است.

تشکیل مارپیچ

این سه زنجیره به دور هم پیچیده و ساختاری مارپیچ سه ‌گانه (Triple Helix) را ایجاد می ‌کنند که فوق ‌العاده قوی و مقاوم است.

جایگاه عمل

این فیبریل ‌های مارپیچ سه ‌گانه، بخش عمده ‌ای از ماتریکس خارج سلولی (ECM) را می‌ سازند و در فضا های بین سلول ‌ها قرار می ‌گیرند تا پشتیبانی مکانیکی مورد نیاز را فراهم آورند.

کلاژن دقیقا در کدام بخش ‌های بدن وجود دارد؟

کلاژن به عنوان جزئی از بافت همبند، در سراسر بدن یافت می ‌شود و نقش‌ های ساختاری حیاتی ایفا می ‌کند.

پوست

مهم ‌ترین جزء لایه درم (Dermis) است که ساختار و استحکام را تامین می ‌کند، خاصیت ارتجاعی و ظاهر جوان پوست مستقیما به آن وابسته است.

استخوان ‌ها

 بخش بزرگی از استخوان‌ ها را تشکیل می ‌دهد و همراه با مواد معدنی مانند کلسیم، استحکام و انعطاف لازم برای مقاومت در برابر فشار را ایجاد می ‌کند.

غضروف ‌ها

در بافت غضروفی به‌ ویژه کلاژن نوع 2 به‌ عنوان یک بالشتک عمل کرده و امکان حرکت نرم و بدون سایش مفاصل را فراهم می ‌آورد.

تاندون‌ ها و رباط‌ ها

وظیفه اتصال عضلات به استخوان ‌ها (تاندون‌ ها) و استخوان ‌ها به یکدیگر (رباط‌ ها) را برعهده دارد.

دیگر ساختار ها

 در عروق خونی، قرنیه چشم، روده و بسیاری دیگر از بافت ‌های نرم و سخت بدن نیز حضور دارد.

انواع اصلی کلاژن (اهمیت در مکمل‌ ها)

تا کنون بیش از ۲۸ نوع کلاژن شناسایی شده است، اما فقط چند نوع از آن ‌ها نقش حیاتی در سلامت عمومی و زیبایی دارند و در مکمل‌ ها استفاده می ‌شوند.

کلاژن نوع I

  • محل شیوع: پوست، تاندون ‌ها، رباط ‌ها، استخوان و دندان‌ ها
  • اهمیت: این نوع کلاژن برای زیبایی پوست و استحکام استخوان بسیار مهم است.

کلاژن نوع II

  • محل شیوع: منحصرا در غضروف ‌ها یافت می  ‌شود.
  • اهمیت: حیاتی برای سلامت و حرکت مفاصل و کمک به ترمیم غضروف

کلاژن نوع  III

  • محل شیوع: معمولا در کنار نوع I دیده می ‌شود و در پوست، عروق خونی و اندام ‌های داخلی یافت می  ‌شود.
  • اهمیت: مرتبط با خاصیت کشسانی پوست، سلامت قلب و عروق

مهم ترین فواید کلاژن

  1. سلامت پوست و کاهش پیری
  2. تقویت ناخن و مو
  3. حمایت از سلامت مفاصل
  4. کمک به تراکم استخوان

عوامل کاهش ‌دهنده کلاژن در بدن

  • افزایش سن
  • قرار گیری بیش از حد در معرض خورشید (UV)
  • مصرف سیگار و دخانیات
  • رژیم غذایی حاوی قند زیاد (گلیکاسیون)
  • بیماری ‌های خود ایمنی و ژنتیک

چگونه کلاژن بدن را افزایش دهیم؟

برای جبران کاهش تولید کلاژن و به حداقل رساندن آسیب ‌ها، دو رویکرد اصلی شامل اصلاح رژیم غذایی و استفاده از مکمل‌ های تخصصی وجود دارد.

منابع غذایی

  • غذاهای غنی از پرولین و گلیسین : آب قلم یا آب استخوان، مرغ، ماهی و تخم مرغ
  • غذاهای حاوی ویتامین  C: مانند مرکبات، فلفل دلمه ‌ای، توت‌ ها
  • روی و مس:  این مواد معدنی نیز در فرآیند تولید و ترمیم کلاژن نقش دارند.

مکمل ‌های کلاژن (هیدرولیز شده)

رایج ‌ترین و موثر ترین شکل مکمل کلاژن هستند که به دلیل خرد شدن به قطعات کوچک (هیدرولیز)، جذب بالایی در روده دارند.

کلاژن نوع I و III

معمولا برای اهداف زیبایی (پوست و مو) تجویز می ‌شوند.

کلاژن نوع II غیر دناتوره

اغلب برای هدف درمانی مفاصل و غضروف‌ ها استفاده می‌ شود.

نتیجه گیری

کلاژن، فراتر از یک ترند زیبایی، یک جز ساختاری اساسی و حیاتی برای حفظ کیفیت زندگی است.

درک کلاژن چیست و شناخت عوامل تخریب ‌کننده آن، اولین گام برای سرمایه‌ گذاری در سلامت طولانی ‌مدت پوست، مفاصل و استخوان‌ها است.

در نهایت، ترکیبی از رژیم غذایی متعادل، محافظت در برابر نور خورشید و در صورت لزوم، مصرف مکمل ‌های با کیفیت، می ‌تواند به شما در حفظ سطح مطلوب این پروتئین یاری رساند.

برای خرید مکمل‌ های کلاژن با کیفیت و مشاهده انواع محصولات، می‌ توانید به سایت داروفن مراجعه کنید.

بازگشت به لیست

دیدگاهتان را بنویسید